കേരളത്തിലെ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തിന് ഒരു നീണ്ട ചരിത്രമുണ്ട് .കേരള സംസ്ഥാന രൂപീകരണത്തിന് മുമ്പ് തന്നെ കേരളത്തിൽ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനം ആരംഭിച്ചിരുന്നു. പഴയ കേരളത്തിൽ തിരുവിതാംകൂർ, കൊച്ചി, മലബാർ എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് ഭരണ മേഖലകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. 1949ൽ തിരുവിതാംകൂറും കൊച്ചിയും കൂടിച്ചേർന്ന് തിരുവിതാംകൂർകൊച്ചി സംസ്ഥാനം എന്നറിയപ്പെട്ടു. മൂന്ന് മേഖലകളും സംയോജിപ്പിച്ച് 1956ൽ കേരള സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചു.

തിരുവിതാംകൂറിലെ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനം

തിരുവിതാംകൂറിൽ 1914ലെ ട്രാവൻകൂർ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി ആക്ട് പ്രകാരം രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ആദ്യത്തെ സഹകരണ സംഘം തിരുവനന്തപുരം സെൻട്രൽ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് ബാങ്ക് ആയിരുന്നു. പിന്നീടാണ് ഇന്നത്തെ കേരള സ്റ്റേറ്റ് കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് ബാങ്ക് ആയി രൂപീകൃതമായത്. പ്രാഥമിക സഹകരണ വായ്പാ സംഘങ്ങൾക്ക് ധനസഹായം നൽകുന്നതിനായി ഒരു സെൻട്രൽ ബാങ്കും രൂപീകരിച്ചു. പരിധിയില്ലാത്ത ബാധ്യതയോടെയാണ് സൊസൈറ്റികൾ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തത്. എന്നാൽ വായ്പകൾ വീണ്ടെടുക്കൽ ഒരു പ്രശ്നമായി മാറുകയും ആസ്തികൾക്ക് മേലുള്ള അധിക ബാധ്യത കാരണം നിരവധി സൊസൈറ്റികൾ ലിക്വിഡേറ്റ് ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. പിന്നീട് സൊസൈറ്റികളുടെ ബാധ്യത 1918 മുതൽ ‘പരിമിതി’ എന്നാക്കി മാറ്റി. ഭൂമിയുടെ സെക്യൂരിറ്റിയിൽ 10 മുതൽ 20 വർഷം വരെ ദീർഘകാല വായ്പ നൽകുന്നതിനായി 1932 ൽ ലാൻഡ് മോർട്ട്ഗേജ് ബാങ്ക് രൂപീകരിച്ചു.

കൊച്ചിയിലെ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനം

കൊച്ചിൻ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ്സൊസൈറ്റി ആക്ട് 1913ൽ നിലവിൽ വന്നു. ഇൗ നിയമപ്രകാരം രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ആദ്യത്തെ സഹകരണ സംഘം ‘അഡ്വാൻസ്ഡ് കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി’ ആയിരുന്നു. പരിധിയില്ലാത്ത ബാധ്യതയുള്ള ഒരു ക്രെഡിറ്റ് സൊസൈറ്റിയായിരുന്നു അത്. 1918ലാണ് കൊച്ചിൻ സെൻട്രൽ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് ബാങ്ക് രൂപീകരിച്ചത്. അത് ബ്രിട്ടീഷ് സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതായിരുന്നു. ദീർഘകാല വായ്പകൾ കൊച്ചിൻ സെൻട്രൽ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ്, മോർട്ട്ഗേജ് ബാങ്ക് എന്നിവയിൽ നിന്നാണ് വിതരണം ചെയ്തത്. പ്രവർത്തന മേഖല കൊച്ചിയിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങി.

മലബാറിലെ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനം

മലബാർ ജില്ലയും കാസർഗോഡ് താലൂക്കും ഭരിച്ചിരുന്നത് 1932ലെ മദ്രാസ് കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ്സൊസൈറ്റീസ് ആക്ടാണ്. മലബാറിൽ വലിയ ഓഹരി മൂലധനമുള്ള ഉൽപ്പാദകരും ഉപഭോക്തൃ സഹകരണ സംഘങ്ങളും ഉണ്ടായിരുന്നു. 1917ൽ കോഴിക്കോട് രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത മലബാർ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സെൻട്രൽ ബാങ്ക് പ്രാഥമിക സഹകരണ സംഘങ്ങൾക്ക് വായ്പ നൽകുന്നതിൽ വളരെയേറെ സേവനം ചെയ്തു.

1951ലെ തിരുവിതാംകൂർകൊച്ചി കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി നിയമം

1949ൽ തിരുവിതാംകൂർകൊച്ചി സംസ്ഥാനം നിലവിൽ വന്നു. തിരുവിതാം കൂർകൊച്ചി പ്രദേശത്തു മുഴുവൻ ബാധകമാകുന്ന ഏകീകൃത സഹകരണ നിയമം ആവശ്യമാണെന്ന് കണ്ടെത്തി. 1951ൽ തിരുവിതാംകൂർകൊച്ചി കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി നിയമം പാസാക്കി. 1969ൽ കേരള കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി നിയമം നിലവിൽ വരുന്നതുവരെ ഈ നിയമം നിലവിലുണ്ടായിരുന്നു

1969ലെ കേരള കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി നിയമം

ഇന്ത്യയിലെ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അവരുടേതായ സഹകരണ നിയമങ്ങളുണ്ട്. 1904ലെയും 1912ലെയും ഇന്ത്യൻ കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റീസ് ആക്ടിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് എല്ലാ നിയമങ്ങളും എഴുതിയി രിക്കുന്നത്. തിരുവിതാംകൂറും കൊച്ചിയും മലബാറും സംയോജിപ്പിച്ച് കേരള സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചപ്പോൾ ഒരു പൊതു സഹകരണ നിയമം അനിവാര്യമായി. അതനുസരിച്ച്, 1969 മെയ് 15ന് കേരള കോ-ഓപ്പറേറ്റീവ് സൊസൈറ്റി ആക്റ്റ് നിലവിൽ വന്നു. അതിനുശേഷം, കേരളത്തിലെ സഹകരണ നിയമം വിവിധ ഘട്ടങ്ങളിലായി പരിഷ്കരി ക്കുകയും പരിഷ്കരിക്കുകയും ചെയ്തു.